काठमान्डौं- सृजना पौडेल द्वरा देश प्रतिको भावना- देश निर्माण कुनै क्षणिक जोश वा भीडको उन्मादले सम्भव हुँदैन। इतिहासले प्रमाणित गरेको छ— देशको भाग्य भावनाले होइन, दूरदृष्टिले लेखिन्छ। “नायक” भावनाको प्रतीक हो, जबकि “नेता” बुद्धिको प्रतीक #नायकले मानिसको हृदय जित्छ, तर नेता मानिसको भविष्य निर्माण गर्छ। त्यसैले यो वाक्य देशको वास्तविक आवश्यकतालाई औंल्याउने गहिरो सन्देश हो— देशलाई हल्ला होइन, दिशा चाहिएको छ; त्यसका लागि नायक होइन, नेता चाहिएको छ ।

नायक र नेताको भिन्नता= नायक (Hero) प्रायः असामान्य परिस्थितिमा देखा पर्छ — युद्ध, आन्दोलन, वा संकटका समयमा उसले साहस, त्याग र भावनाले जनताको मन जित्छ । तर नायकको कार्य प्रायः क्षणिक हुन्छ — तत्कालको समस्या समाधान गर्न केन्द्रित तर #नेता (Leader) दीर्घकालीन सोच राख्छ । उसले जनताको भावनालाई योजनामा रूपान्तरण गर्छ, संस्थागत संरचना निर्माण गर्छ र देशलाई दिशामुखी बनाउँछ ।नायकको शक्तिको स्रोत तालि हो, नेताको शक्तिको स्रोत विश्वास हो ।

नायकको लोकप्रियता Vs. नेताको दृष्टि
नायक जनतालाई उत्साहित गर्छ, तर नेता जनतालाई शिक्षित गर्छ । नायकले “म गर्छु” भन्छ, नेता भन्छ “हामी गर्छौं ।”
नायकले भीडलाई जोश दिन्छ, नेता त्यस भीडलाई उद्देश्य दिन्छ ।
नायकले प्रतीकात्मक परिवर्तन ल्याउँछ, नेता प्रणालीगत परिवर्तन ल्याउँछ ।

ऐतिहासिक दृष्टान्त
विश्वका धेरै राष्ट्रहरूले नायकको नेतृत्वमा स्वतन्त्रता त पाए, तर त्यसपछि विकासमा पछि परे ।
भारतमा महात्मा गान्धी स्वतन्त्रताको नायक थिए, तर जवाहरलाल नेहरू नेता भएर राष्ट्रको दिशा निर्धारण गरे। त्यस्तै नेपालमा पनि आन्दोलनका नायकहरू धेरै जन्मिए, तर दीर्घदृष्टि बोकेका नेता दुर्लभ रहे। त्यसैले देशले बारम्बार राजनीतिक अस्थिरता भोग्नुपर्‍यो ।
हुन त पूजा भन्ने बित्तिकै अन्धभक्त समर्पण बुझिन्छ तर “व्यक्तिपूजा भन्दा संस्थापूजा” नै राम्रो हो । जब देश नायकको छायामा बाँच्छ, संस्थाहरू कमजोर हुन्छन् । तर जब देश नेताको सोचमा बाँच्छ, संस्थाहरू बलियो बन्छन्।नायक अस्थायी प्रेरणा हो, नेता स्थायी व्यवस्था हो । नायक इतिहास लेखिन्छ, नेता भविष्य लेख्छ ।देशलाई भावनाको तूफान होइन, विचारको दिशा चाहिएको छ ।नायकले देशलाई स्वतन्त्र गराउन सक्छ, तर नेता मात्र देशलाई स्थायी समृद्धि दिलाउन सक्छ ।त्यसैले हामीले भावनाको भीडमा नायक खोज्ने होइन, चेतनाको प्रकाशमा नेता पहिचान गर्नुपर्छ ।देशलाई नायक होइन, नेता चाहिएको छ किनभने नायकले परिवर्तन ल्याउँछ, तर नेता त्यो परिवर्तनलाई टिकाइ राख्छ ।